Oud-Historisch vaaruitje naar Hofwijck, Oude Kerk en Swaensteyn
28 mei 2016. De Historische Vereniging Oud-Schipluiden vertrok met ruim
40 deelnemers voor de jaarlijkse excursie per boot naar Voorburg. In een vol
programma werden Huygens'
Hofwijck, de
Oude Kerk en Museum
Swaensteyn bezocht. In korte tijd werd een veelheid aan kennis en
indrukken opgedaan. Op de terugweg naar de Noordhoorn, de opstapplaats, werd
levendig nagepraat over deze bijzondere excursie.
Met een boot van Roboot en schipper Jacob vertrok het gezelschap van de
Noordhoornseweg via de Kastanjewatering en de Vliet naar de aanlegsteiger
van Hofwijck in Voorburg. Voorzitter Jacques Moerman had huiswerk gemaakt en
vertelde onderweg over vrijwel alle bijzonderheden langs de route.
Huygens' Hofwijck
Na een hartelijk welkom door Janelle Moerman, dochter van..., leidde zij
de rondleiding door de bijzondere
buitenplaats Hofwijck,
gesticht in 1641, van Constantijn en, later van zijn zoon Christiaan Huygens.
Constantijn was dichter van liefdesgedichten, treurdichten,
gelegenheidsverzen, heel korte puntdichten maar ook lange werken als
Hofwijck en Zeestraet. Zijn bekendste dichtbundels zijn Batave Tempe, ’t
Costelick Mal en de verzamelbundels Otia en Korenbloemen. Ook was hij een
begaafd musicus op luit, spinet, klavecimbel, orgel, viola da gamba en
gitaar en componeerde hij 900 muziekstukken, die helaas grotendeels verloren
zijn gegaan.
Zijn zoon Christiaan was een vooraanstaand sterrenkundige. Als
wetenschapper was hij werkzaam in de mechanica, de astronomie en de optica.
Een belangrijke uitvinding was het slingeruurwerk (1656). Christiaan Huygens
beredeneerde dat de door Galileo Galilei ontdekte uitsteeksels aan de
planeet Saturnus misschien wel de zichtbare delen van een ronde ring zouden
kunnen zijn. Deze aanname werd pas later bevestigd.
De ijskelder van Hofwijck, herontdekt in 2015 en hersteld, ligt onder het
talud dat naar de voordeur leidt. Die ligging zo dicht bij het huis is
uniek. In de winter werd er ijs uit de vijver gezaagd en in de kelder
geplaatst om tot ver in de zomer een koele plaats voor bederfelijke
levensmiddelen te hebben.
Tot 30 oktober 2016 is in Hofwijck de tentoonstelling 'Christiaan
kijkt!' te bezoeken met telescopen en microscopen uit
Museum Boerhaave,
die voor even terug zijn op Huygens’ Hofwijck. Uniek is de enige nog
bestaande 15 meter lange originele telescoop. Ook zijn enkele instrumenten
en een aantal zelf geslepen lenzen te zien. Op de zolder, met helm op als
bescherming tegen de lage balken, werd ook werkruimte van Christiaan
bezocht.
Standbeeld van Constantijn en Christiaan Huygens voor het poortgebouw.
De Oude Kerk
Na een korte wandeling door de gezellige Herenstraat staat daar tegenover
het oude raadhuis de
Oude Kerk. De oorspronkelijk katholieke kerk, al bekend in 1275 met
patroonheilige Sint Martinus, sloot zich rond 1575 aan bij de Hervorming.
Het kerkgebouw is enkele malen uitgebouwd waardoor een complex gebouw
ontstond met een inpandige toren. Maar opmerkelijk genoeg toont de kerk zich
van binnen opvallend ruim.
Op de vloer in het koor ligt een aantal grote grafzerken van rijken
(armere mensen werden buiten begraven). In de Franse tijd werd alles wat aan
adel herinnerde vernietigd, zo ook de wapens op de grafstenen. Behalve
de wapens op twee heel grote en zware grafstenen, die waren bedekt met
cement en zo werden vergeten.
Peter van der Ploeg, van museum Swaensteyn, vertelde o.a. over het fraaie
orgel, dat geschonken werd door
prinses Marianne (1810-1883), dochter van koning Willem I. Ze kwam in
1848 in Voorburg wonen en was vroom en vrijgevig. Zij had een eigen bank in
de kerk, de Mariannebank. Omdat de kwaliteit van het orgel slecht was
besloot prinses Marianne een compleet nieuw orgel aan te schaffen en dit aan
de kerk te schenken.
Groepsfoto voor de Oude of Martini Kerk.
Huize Swaensteyn.
Museum Swaensteyn
Museum Swaensteyn
is gevestigd in het Notarishuis in de Herenstraat en is een van de oudste
gebouwen in het historische centrum van Voorburg. Het museum presenteert ten
minste vijf tijdelijke tentoonstellingen per jaar. Daarnaast is er in Museum
Swaensteyn aandacht voor de
Romeinen en
Forum Hadriani en het bijzondere leven van Oranje
prinses Marianne. In de diverse ruimtes van het museum op de begane
grond en de eerste verdieping was te veel te zien voor de korte tijd die nog
restte. Veel schilderijen uit diverse perioden, waaronder de
Haagse School, maar ook beelden en sculpturen van o.a. van
Albert Termote (hij maakte ook het beeld van Sint Stanislas in het
Stanislascollege in Delft) en Marian Gobius.
Peter van der Ploeg vertelde in een aantal ruimtes over de collectie en
exposities van het museum, dat is begonnen in het oude raadhuis van
Voorburg, Huize Swaensteyn (vandaar de naam van het museum). In 1968
verhuisde het museum naar de huidige locatie; echter, er worden nu plannen
gemaakt om het museum weer onder te brengen in Huize Swaensteyn. Na de fusie
van Voorburg en Leidschendam kwam dit pand beschikbaar.
Beelden van Marian Gobius (1910-1994).
Nog lang niet uitgekeken moest afscheid van het museum worden genomen; er
wachtte nog een uur varen. Voor het geval de benzine op zou raken tijdens de terugreis, had de voorzitter wel een oplossing: een trekzeel. Nu nog een vrijwilliger.
| 
